H νομοθεσία στην Ελλάδα σχετικά με τα ιπποειδή έχει ακόμα κενά. Εκτός από κάποια άρθρα του νόμου 4830/21 για την προστασία ζώων συντροφιάς- που αφορούν και στα ιπποειδή, υπάρχουν επι πλέον ορισμένες εγκύκλιοι, βασισμένες στις κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των ζώων, ενώ κατευθυντήριες γραμμές για την ευζωία ιπποειδών έχει εκδόσει και η επιτροπή της ΕΕ το 2018. Από το 2022 λειτουργεί η κρατική ηλεκτρονική πλατφόρμα και έχει γίνει υποχρεωτικη η τοποθέτηση microchip και η καταγραφή των ιπποειδών σε αυτήν, ενώ για όλα τα ιπποειδή εκδίδονται διαβατήρια όπως ορίζει η Κοινοτική Νομοθεσία. Ο κάθε ιδιοκτήτης οφείλει να δηλώσει το ιπποειδές του στην Κτηνιατρική Υπηρεσία της Περιφέρειας του. Οι Κτηνιατρικές υπηρεσίες είναι υπεύθυνες για την καταγραφή αλλά και για τη διαχείριση των ανεπιτήρητων δεσποζόμενων ιπποειδών. Από την υπάρχουσα ελληνική νομοθεσία, τα άρθρα και οι εγκύκλιοι που αφορούν στην προστασία των ιπποειδών, είναι τα παρακάτω:
ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 4830/2021
ΦΕΚ 169/Α/18-9-2021
Άρθρο 2
Ορισμοί
Για τους σκοπούς του παρόντος νοούνται:
1.«Ζώο»: κάθε έμβιος οργανισμός, που συναισθάνεται και κινείται σε ξηρά, αέρα και θάλασσα ή οποιοδήποτε άλλο υδατικό οικοσύστημα ή υγροβιότοπο.
2.«Ευζωία»: η καλή φυσική και ψυχική κατάσταση του ζώου σε σχέση με τις συνθήκες στις οποίες διαβιεί και πεθαίνει. Ένα ζώο ζει σε συνθήκες ευζωίας εάν: (α) έχει εξασφαλισμένο άνετο, ασφαλές, υγιεινό και κατάλληλο κατάλυμα, προσαρμοσμένο στον φυσικό τρόπο διαβίωσής του, (β) δεν υποφέρει από καταστάσεις, όπως πόνος, φόβος και αγωνία και (γ) είναι ικανό να εκφράζει συμπεριφορές, οι οποίες είναι σημαντικές για την καλή φυσική και ψυχική του κατάσταση. Οι κανόνες ευζωίας των ζώων διασφαλίζουν τις ακόλουθες αρχές:
i.Ελευθερία από την πείνα και τη δίψα, με πρόσβαση σε τροφή και νερό, κατάλληλα σε ποιότητα και ποσότητα.
ii.Ελευθερία από άσκοπη ταλαιπωρία και καταπόνηση, με ασφαλές και καθαρό κατάλυμα στέγασης και ανάπαυσης, που προστατεύει από αντίξοες καιρικές συνθήκες.
iii.Ελευθερία από πόνο, τραυματισμό και ασθένεια, με κατάλληλη φροντίδα και κτηνιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
iv.Ελευθερία από φόβο και αγωνία, με την κατάλληλη συμπεριφορά και μεταχείριση.
v.Ελευθερία έκφρασης φυσιολογικής συμπεριφοράς, με κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης και κοινωνικοποίησης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι’
ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΖΩΩN: Άρθρο 24
1.Με την επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας, καθώς και της υπο- περ. (βαγ) της περ. β’ της παρ. 5 του άρθρου 10, απαγορεύονται:
(α) η κακοποίηση, η κακή και η βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου, όπως ιδίως ο δραστικός και ο μη ιατρογενής περιορισμός της φυσιολογικής κίνησης, όπως ενδεικτικά η ιπποπέδη, οι μη επιτρεπτές μέθοδοι εκπαίδευσης, η εργασία που δεν προβλέπεται για το είδος του ζώου, η μη σύννομη αναπαραγωγή, ο εκούσιος τραυματισμός με απλή σωματική βλάβη και
(β) ο φόνος και ο βασανισμός των ζώων, με την εσκεμμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου ή σωματικής εξάντλησης, επικίνδυνης για την υγεία τους, ιδίως με δηλητηρίαση, στραγγαλισμό, απαγχονισμό, πνιγμό/πνιγμονή, πρόκληση εγκαύματος, θερμοπληξία, ηλεκτροπληξία, κρυοπαγήματα, σύνθλιψη, ακρωτηριασμό (μη θεραπευτικό), πυροβολισμό (πρόκληση τραύματος ή θάνατος ζώου), ο εκούσιος τραυματισμός (βαριά, επικίνδυνη σωματική βλάβη), οι κυνομαχίες και κάθε είδους μάχες μεταξύ ζώων, η κτηνοβασία, η σεξουαλική κακοποίηση ζώου με χρήση αντικειμένων για τη σαδιστική ευχαρίστηση του δράστη και η εγκατάλειψη νεογέννηων ζώων. Η στείρωση του ζώου, καθώς και κάθε άλλη κτηνιατρική πράξη με θεραπευτικό σκοπό δεν θεωρούνται ακρωτηριασμός.
2.Εξαιρουμένων των περιπτώσεων κινηματογραφικών ταινιών και γενικότερα οπτικοακουστικού υλικού εκπαιδευτικού προσανατολισμού, απαγορεύονται η κατοχή, η πώληση, η εμπορία και η παρουσίαση, καθώς και η διακίνηση, μέσω διαδικτύου, οποιουδήποτε οπτικοακουστικού υλικού, όπως βίντεο ή άλλου είδους κινηματογραφικού ή φωτογραφικού υλικού, στα οποία απεικονίζεται οποιαδήποτε πράξη βίας έναντι ζώου, καθώς και η σεξουαλική συνεύρεση μεταξύ ζώων ή μεταξύ ζώου και ανθρώπου με σκοπό το κέρδος ή τη σεξουαλική ικανοποίηση ατόμων που παρακολουθούν ή συμμετέχουν σε αυτά. Στην ανωτέρω απαγόρευση συμπεριλαμβάνεται και η περίπτωση της μάχης μεταξύ ζώων.
3.Σε περίπτωση τραυματισμού ζώου σε τροχαίο ατύχημα, ο υπαίτιος της πράξης αυτής υποχρεούται να ειδοποιήσει άμεσα τον οικείο δήμο ή την Ελληνική Αστυνομία, προκειμένου να παρασχεθεί στο τραυματισμένο ζώο η απαραίτητη κτηνιατρική φροντίδα από τις αρμόδιες υπηρεσίες του οικείου δήμου.
Άρθρο 33
Συμπληρωματικές διατάξεις προστασίας των ζώων
- Με γνώμονα το συμφέρον του ζώου, ο αρμόδιος εισαγγελέας αφαιρεί προσωρινά ή οριστικά το ζώο συντροφιάς ή ζώο άλλης κατηγορίας από την κατοχή του παραβάτη των περ. ε’ και ζ’ της παρ. 1 του άρθρου 9 και του άρθρου 24 και το ζώο παραδίδεται σε καταφύγιο αδέσποτων ζώων. Ο εισαγγελέας μπορεί να απαγορεύσει την απόκτηση άλλου ζώου από τον παραβάτη. Ειδικώς για την περ. β’ της παρ. 1 του άρθρου 24, η αφαίρεση είναι οριστική. Ο παραβάτης υποχρεούται να αναλάβει το κόστος που συνδέεται με την αποκατάσταση της υγείας του ζώου, την κτηνιατρική φροντίδα και τη διαβίωσή του, όπως προκύπτει από παραστατικά και βεβαιώνεται από τον οικείο δήμο. Προσωρινή αφαίρεση ζώου συντροφιάς μπορούν να αποφασίσουν σε εξαιρετικές καταστάσεις και τα όργανα ελέγχου και βεβαίωσης παραβάσεων της παρ. 6 του άρθρου 3.
- Με την επιφύλαξη αυστηρότερων διατάξεων, ο αρμόδιος εισαγγελέας, όταν επιλαμβάνεται δημοσιεύματος ή καταγγελίας, μπορεί, με επιτόπια αυτοψία και συνδρομή κτηνιάτρου της οικείας περιφέρειας, να διαπιστώσει τις συνθήκες που επικρατούν σε οποιοδήποτε καταφύγιο αδέσποτων ζώων συντροφιάς, ενδιαίτημα ή εκτροφείο. Αν οι συνθήκες αυτές δεν είναι σύμφωνες με τον παρόντα, καθώς και με τις ειδικές διατάξεις που διέπουν τη λειτουργία των ανωτέρω δομών, δύναται με προσωρινή διάταξη του, να καθορίσει τα μέτρα που πρέπει να λάβει ο υπεύθυνος λειτουργίας του καταφυγίου, ενδιαιτήματος ή εκτροφείου και το χρονικό διάστημα εντός του οποίου οφείλει να συμμορφωθεί.
Η Εγκύκλιος για τα εργαζόμενα ιπποειδή
Στις 2/8/18 εκδόθηκε από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίων Εγκύκλιος με οδηγίες και συστάσεις για τα εργαζόμενα ιπποειδή.
https://www.minagric.gr/images/stories/docs/agrotis/Ippoi/prostasia_ippoi020818.pdf
Βασίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία και Ευζωία των Ζώων, τις οποίες παραθέτουμε σε μετάφραση παρακάτω.
Κατευθυντήριες γραμμές του ΟΙΕ (παγκόσμιου οργανισμού για την Ευζωία των ζώων) για τα εργαζόμενα ιπποειδή
https://www.woah.org/fileadmin/Home/eng/Health_standards/tahc/2018/en_chapitre_aw_working_equids.htm
Κατευθυντήριες Γραμμές της ΕΕ (2018) για την ευζωία των ζώων – στις οποίες υπάρχουν ξεχωριστά κεφάλαια για όλα τα ιπποειδή ( άλογα- γαϊδούρια και υβρίδια τους)
https://food.ec.europa.eu/animals/animal-welfare/eu-platform-animal-welfare/platform-conclusions_en
Εγκύκλιος για την απαγόρευση εργασίας και μετακίνησης ιπποειδών σε συνθήκες καύσωνα
Το Σύστημα Εκτροφής Όνων
Στις 18/7/19 εκδόθηκε από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων το Σύστημα εκτροφής Όνων για παραγωγή γάλακτος: http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/animal-production/horses/8628-onos-gala
Περιγράφει τη φύση και τις ανάγκες του γαϊδουριού καθώς και προϋποθέσεις για την εκτροφή, τη διατροφή και τη διαβίωση του. Οι πληροφορίες που παρέχει δεν αφορούν μόνο τις γαλακτοπαραγωγικές μονάδες αλλά είναι χρήσιμες για όποιον συντηρεί γαϊδούρια.
Νομοθεσία για τις ενδοκοινωτικές μετακινήσεις και εισαγωγές ιπποειδών
http://www.minagric.gr/images/stories/docs/agrotis/Ippoi/132981_06062011_egk_ippoeidi.pdf
Ζωοτεχνική Νομοθεσία
http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/animal-production/horses/454-nomothesiaippon
Πρόγραμμα επιτήρησης για τον Πυρετό του Νείλου στα ιπποειδή:
http://www.minagric.gr/index.php/el/for-citizen-2/nosimata-zoon/602-progrepitdneilou17
Κανονισμοί της Ελληνική Ομοσπονδία Ιππασίας για τους αθλητικούς ίππους (υπερπήδηση εμποδίων, δεξιοτεχνία, αντοχή, αμαξοδήγηση):
https://www.hef.gr/index.php/el/omospondia/katastatiko-kanonismoi-nomothesia